2025
Teiknaði vélar aftan á prófblöðin í grunnskóla
Fréttir

Teiknaði vélar aftan á prófblöðin í grunnskóla

Dagbjartur Kjaran hefur fundið fjölina sína í Vélskólanum

„Ég nýt mín best í hvert sinn sem ég fæ að gera eitthvað verklegt,“ segir Dagbjartur Kjaran Axelsson, félagsmaður VM og nemandi á öðru ári í vélstjórn í Véltækniskólanum. Dagbjartur fékk ungur áhuga á vélum en segir aðspurður að hugur hans stefni til þess að ljúka þeim réttindum sem hann geti í vélstjórn á Íslandi.

Dagbjartur, sem verður 18 ára í desember, hefur einnig áhuga á að læra rafvirkjun en Tækniskólinn, sem Vélskólinn heyrir undir, býður upp á viðbótarnám ætlað vélfræðingum með D-réttindi sem vilja bæta við sig rafvirkjun. Hann segist vilja skoða þann möguleika.

Dagbjartur segir að námið sé nokkuð krefjandi en að góð athygli í tímum og samviskusemi fleyti manni langt – gömul saga og ný. „Þetta er alveg erfitt og það er mikið um að vera í náminu. En ef þú mætir vel og hlustar á kennarann þá hjálpar það þér mjög mikið.“

Hann segir að þrátt fyrir að verklegi hluti námsins höfði til sín sé mjög margt úr bóklega hluta námsins sem sé skemmtilegt og gagnlegt. „Þetta er áhugavert nám en svolítið mikið af tölum og útreikningum,“ segir hann og nefnir eldsneytisútreikninga og útreikninga tengda kælitækni, sem dæmi. Stærðfræðin sé mikilvægur hluti námsins.

Teiknaði vélar og verksmiðjur á barnsaldri

Móðir Dagbjarts, þjóðfræðingurinn Ólöf Magnúsdóttir, deildi á dögunum níu ára gamalli færslu frá þeim tíma þegar Dagbjartur var að fara í fyrsta sinn í samræmd próf í grunnskóla; próf sem nú hafa verið aflögð.

Í færslunni kemur fram að nemendur hafi reglubundið verið látnir taka æfingapróf í aðdraganda sjálfra prófanna, til undirbúnings. Einu sinni sem oftar kom Dagbjartur heim með próf sem hann af skyldurækni sýndi móður sinni. Við grípum hér niður í færslu Ólafar frá 2015:

„Hann var ekkert sérstaklega áhugasamur að sýna mér prófhliðina á blöðunum en hann sagði mér stoltur og glaður frá bakhliðinni á prófblöðunum. Þar hafði minn maður teiknað einar fimm vélar eða verksmiðjur. Sú fyrsta var vél sem bjó til eldsneyti á vespur úr matarafgöngum (lausn á stóru hnattrænu vandamáli, halló!), önnur var dekkjaverksmiðja, sú þriðja var bílasamsetningarverksmiðja þar sem bílarnir voru framleiddir í einum sal en hurðirnar í öðrum og hann hugsaði fyrir flutningi milli deilda, sú fjórða bjó til verkfæri eins og tommustokka úr járni og spýtum, fimmta vélin framleiddi svo stál sem úr væri t.d. hægt að framleiða þyrlur. Mikið óskaplega vildi ég óska að drengurinn fengi einkunn fyrir frjóa hugsun og sköpunarkraft. Ég er nefnilega ansi hrædd um að hans stórkostlegi hugur samræmist ekki samræmdum stöðlum í íslensku og stærðfræði,“ skrifaði hún þá.

Hefur áhuga á sögu vélanna

Nú, níu árum síðar, þarf kannski ekki að koma á óvart að Dagbjartur hafi fundið fjölina sína í Vélskólanum, hvað svo sem síðar verður. Dagbjartur, sem er kominn af vélamönnum í báðar ættir, segist hafa verið ungur þegar hann fékk áhuga á vélum en ekki síður á sögu þeirra og þróun.

„Í skólanum erum við til dæmis að læra á vél sem var varaljósavél bandaríska hersins, þegar Bandaríkjaher hélt úti herstöð í Hvalfirði. Það er stærsta vélin sem við lærum á. Mér finnst gaman að skoða vélar og hluti til að skilja söguna og átta mig á hvernig hlutirnir hafa tekið breytingum,“ segir hann.

Skapandi hugsun

Ólöf segir að þessi áhugi hans hafi kviknað snemma. „Hann hefur haft alveg ótrúlegan áhuga á skipum. Hann hafði ungur auga fyrir að þekkja bresk herskip auk þess að sýna skriðdrekum mikinn áhuga. Hann hefur alveg sökkt sér ofan í herskipaflota breska sjóhersins,“ segir hún glöð í bragði. Hún bætir við hann hafi þrátt fyrir áhuga á vélum og tækjum ekki verið barn sem lá í bílaleikjum. „Ég heyri hann oft tala um að vilja búa til hluti. Hann er mjög skapandi, í bland við sagnfræðiáhugann – hann vill þekkja söguna og hvernig tækninni vindur áfram.“

Spurður hvað hann sjái fyrir sér í framtíðinni svarar Dagbjartur því til að hann vilji núna einbeita sér að náminu og þeirri vegferð. Hann nefnir samt að hann gæti vel hugsað sér að vinna í íslenskri verksmiðju eða jafnvel á hafnsögubáti, svo eitthvað sé nefnt. Hann geti líka alveg hugsað sér að vera eitthvað til sjós, þegar fram í sækir. „En ég bara veit það ekki. Ef ég útskrifast úr Tækniskólanum langar mig jafnvel að læra eitthvað meira.“

Mæðginin Ólöf Magnúsdóttir og Dagbjartur Kjaran Axelsson.

Viðtalið birtist fyrst í Tímariti VM