Okkur hjá Félagi vélstjóra og málmtæknimanna (VM) gengur illa að semja við Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS). Það eitt að hækka tímakaup vélstjóra í takti við tímakaup fyrir önnur sambærileg störf fær engan hljómgrunn við samningaborðið.

Þessi staða er í besta falli einkennileg þegar horft er til afkomu útgerðarinnar. Hagnaðar Síldarvinnslunnar á fyrstu níu mánuðum þessa árs var rúmlega 8.600 milljónir íslenskra króna. Það er tæplega milljarður – þúsund milljónir – á mánuði. Brim hagnaðist á þriðja ársfjórðungi um 3.800 milljónir króna, svo annað nærtækt dæmi sé tekið. Fjölskyldufyrirtækið Fram ehf., sem Guðbjörg Matthíasdóttir á með fjórum sonum sínum, sem aftur átti ÍV fjárfestingafélag sem átti 58% hlut í Ísfélaginu, lækkaði nýverið hlutafé félagsins með 2.750 milljóna króna útgreiðslu til hluthafa. Það er nóg til.

Skip er í dag fjárfesting sem hleypur á milljörðum króna. Útgerðirnar ráða vélstjóra til að hugsa um þessa fjárfestingu. Þegar skipin koma í land, að veiðiferð lokinni, fara allir heim til sín nema vélstjórarnir. Þeir þurfa að sjá um og stýra því viðhaldi sem þarf að inna af hendi, enda eru miklir fjárhagslegir hagsmunir í húfi. Á meðan stóru útgerðarfyrirtækin hagnast sum hver um milljarð á mánuði velja þau að greiða þeim sem sjá til þess að skipin séu í lagi tímakaup sem er lítið hærra en nemakaup í smiðju – og mun lægra kaup en vélvirkjar fá greitt.

Tímakaup vélstjóra á skipum útgerðarinnar hefur ekki hækkað síðan í maí 2019. Laun hafa á því tímabili hækkað um 43,4%. Kröfu vélstjóra fyrir leiðréttu tímakaupi er varla hægt að tala um sem brauðmola þegar brauðhleifur útgerðarinnar er annars vegar. Þetta er mylsna.

Nýleg könnun Félagsvísindastofnunar Háskóla Íslands leiðir í ljós að yfirgnæfandi meirihluti þjóðarinnar telur íslenskan sjávarútveg spilltan. Heil 65% eru þeirrar skoðunar að hann skapi verðmæti fyrir fáa. Útgerðinni – og reyndar sjávarútvegsráðherra – er tíðrætt um mikilvægi þess að ná fram sáttum í sjávarútvegi. Það er alveg ljóst að útgerðin leggur ekki mikið á sig til að starfa í sátt við starfsfólkið sitt; hvorki samningslausa sjómenn né vélstjóra sem þiggja skítalaun við bryggju fyrir mikilvæga vinnu. Útgerðin hefur þarna verk að vinna.